Project

MOKUM is een tweedelige documentaireserie van producent Moondocs en de Joodse redactie van de EO.

In dit tweeluik nemen hoogleraren Irene Zwiep en Bart Wallet de kijker mee door de stad Amsterdam, langs die gebouwen en plekken waar de Joodse geschiedenis die van Amsterdam heeft gevormd en gekleurd. De serie werd geregisseerd door Heleen Minderaa en wordt uitgezonden op maandag 7 maart om 22:30 uur & maandag 14 maart om 22:20 uur op NPO2.

Aflevering 1

van gabbers naar geteisem

In aflevering 1 zetten de eerste joodse migranten vanuit Portugal voet aan wal in Amsterdam. Deze nieuwkomers vestigen zich op Vlooienburg, de wijk waar nu de Stopera en het Waterlooplein is.

Bij expertisecentrum ‘Monumenten en Archeologie’ zien we welke tastbare herinneringen tijdens opgravingen aan het licht kwamen, en we vinden de van oorsprong uit Portugal meegenomen gemberbolus nog steeds in een speciaal winkeltje in Mokum.

De Portugese migranten bouwen een indrukwekkende synagoge waar Amsterdamse bewoners graag een kijkje komen nemen; de Esnoga. In de voormalige synagoge van de Hoogduitse Joden horen we waarom deze groep veelal arme Joden ook naar Amsterdam komt, waarin zij zich onderscheiden van de Portugese Joden en hoe zij een eigen Joodse gemeenschap vormen.

Een studentenhuis blijkt een bijzonder verleden te hebben en we maken kennis met bokser Barry Groenteman, die een oude traditie levend houdt.

Aflevering 2

stennis en sores

In aflevering 2 blijkt dat gelijke rechten voor de wet lang niet altijd tot gelijke behandeling leidt.

Fotohistorica Saskia Asser toont ons de oudste foto’s van Amsterdam in het Rijksmuseum en we krijgen een levendig beeld van de stad tijdens de 19e eeuw waar bittere armoede verreweg het grootste deel van de bewoners treft.

Rijke stadsgenoten zetten zich gezamenlijk in voor de verbetering van hun Mokum en met de komst van de industrialisatie gaan Amsterdamse arbeiders zich hardmaken voor betere arbeidsomstandigheden.

De Algemene Nederlandse Diamantbewerkers Bond legt de basis voor de achturige werkdag en in de Transvaalbuurt vinden joodse Amsterdammers een nieuw thuis.

De nu 95-jarige Elisabeth Suesan vertelt over de sfeer in die wijk. Tenslotte brengen we een bezoek aan de ‘Russische sjoel’ en maken we kennis met nakomelingen van Duits-Joodse vluchtelingen die de smaken en verhalen uit hun jeugd met elkaar delen in het ‘Kaffee und Kuchen’ gezelschap.

PARTNERS Het project MOKUM is een samenwerking tussen Moondocs en de Joodse redactie van de EO. De serie kwam tot stand met steun van Stichting Collectieve Maror-Gelden Nederland en Gemeente Amsterdam uit Joodse Erfpachttegoeden.

Moondocs

Moondocs

Evangelische Omroep

Evangelische Omroep

Gemeente Amsterdam

Gemeente Amsterdam

Stichting Collectieve Maror-Gelden

Stichting Collectieve Maror-Gelden

MET MEDEWERKING VAN

  • Expertisecentrum Monumenten en Archeologie
  • De Waag
  • Portugese Synagoge
  • De Burcht
  • Team Binnenstad
  • Uilenburg

OVER DE PRESENTATOREN

Bart Wallet

Bart Wallet is hoogleraar Joodse geschiedenis, in het bijzonder van Amsterdam,
aan de Universiteit van Amsterdam.

Zijn onderzoek richt zich op de vroegmoderne en moderne Joodse geschiedenis.

Hij publiceerde onder meer over achttiende-eeuwse Jiddische
geschiedschrijving uit Amsterdam, de integratie van Joden in de Nederlandse
samenleving, de relaties tussen het Huis van Oranje en de Joden en de
wederopbouw van de Joodse gemeenschap na de Tweede Wereldoorlog.

Irene Zwiep

Irene Zwiep is sinds 1997 als hoogleraar Hebreeuws en Joodse Studies
verbonden aan de Universiteit van Amsterdam.

Haar terrein is de culturele en intellectuele geschiedenis van Joden in Europa
vanaf de middeleeuwen.

Daarbinnen richt haar onderzoek zich op de geschiedenis van Joodse
meertaligheid, de impact van Joodse Verlichtingsbewegingen, en de manieren
waarop Joodse minderheden hun positie hebben bepaald ten opzichte van
Europa en de moderne natiestaat.

OVER DE MAKERS

Regisseur Heleen Minderaa
Heleen Minderaa is een Nederlandse documentairemaker en regisseur met ruim 25 jaar ervaring in het maken van televisieprogramma's voor diverse omroepen van de NPO. Voor de Joodse redactie van de EO maakte zij eerder o.a 'Awraham Soetendorp, in dienst van de Vrede' en de 2DOC 'Tedje & Meijer'. Deze werd genomineerd als Beste Televisie Documentaire 2018. Minderaa maakt toegankelijke en betrokken films. Terugkerende thema's in haar werk zijn portretten, psychologie, mensen-in-de- knel en historie.

Moondocs
Moondocs ontwikkelt en produceert documentaires, auteursfilms, kunstfilms, educatief materiaal, websites en series vanuit een brede culturele en maatschappelijke betrokkenheid.

MOKUM Amsterdam